باسمه تعالي
گلايه ها و شكوه هاي ناهيدي
چکیده
شكوائيه در لغت از واژه ي شكوي به معني شكايت وگله مندي اخذ گرديده است و در اصطلاح، شكوائيه شعري است كه شاعر در برابر رنجها و ناملايمات و محروميّت هاي خاص و عام مي سرايد و منعكس كنندة رنج و اندوه و يأس و ناكامي و تيره روزي و بدبختي مي باشد. اين نوع شعر از ابتداي ظهور شعر و شاعري در آثار شعراي ايران راه يافت ولي از دوره ي سلجوقيان به لحاظ كاهش قدر و منزلت شعرا و ناملايمات اجتماعي كه از تبعات اوضاع اجتماعي بود ، شكوائيه بيشتر رونق گرفت. گذشته از اوضاع و احوال اجتماعي، انگيزه هاي كاملاً خصوصي اغلب در سرودن اين قبيل اشعار ، نقش عمده اي داشته است. در پاره اي موارد نيز شاعر بدون آنكه رنج و تعب واقعي داشته باشد، شكوائيه مي سرايد. در ادبيات فارسي، بهترين نمونه هاي شكوائيه آنهايي است كه تألّمات روحي شاعر از رنج بزرگ موجب آن شده باشد .
شكايت ملّا محمّد تقي ناهيدي از دهر بي وفا و زمانة پُر جفاست . محروميّت ها ، رنجها و سختي هاي اجتماع دل او را به درد آورده زبانش را براي بيان گلايه ها گشوده است . بي عدالتي ها و نابرابري هاي زندگي او را رنجور نموده و تفاوت ها و تمايز هاي زندگي ارباب و رعيّت و اختلاف طبقاتي جگرش را خونين و زبان شكوه اش را بُرّا ساخته . بي مهري و بي عاطفگي افراد نسبت به يكديگر او را ملول و اندوهگين نموده و در گلايه هايش اين ملالت ها به خوبي نمودار گرديده اند . او با آزردگي تمام از اين تضاد ها مي نالد و سبب مي شود كه گاهي اوقات به انزوا و غزلت پناه جسته و از مردم زمانه كناره بگيرد . اين نمودها بيشتر در اشعار محلّي دزفولي او مشهود است و با زبان شيرين و موسيقي دلپذير و اطّلاع و آگاهي كافي و وافي از واژگان دزفولی به خصوص نام پرندگان و پروانه ها ـ به طوری که طبق تحقیقی که در «کلّیّات ناهیدی» صفحۀ 185 صورت گرفته، در یک شعر او اسامی 45 پرنده و 12 پروانه به گویش دزفولی به کار رفته است ـ و
ضرب المثل ها و عبارات دلنشين، رنجهاي دروني و گلايه هايش را به سلك شعرهاي جذّاب با لهجه ي شيرين دزفولي كشيده است .
من ا.... التّوفيق
زهرا خلفي
مدرّس دانشگاه آزاد اسلامي واحد دزفول
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
گلایه ها و شِکوه های ملّا محمّد تقی ناهیدی،
،
:: برچسبها:
سید حسن حجازی,
زهراخلفی,
گلايه ها و شكوه هاي ناهيدي,